BUKO Juice ay Gamot?

coconut nursery of UAS PTIA

BUKO Juice ay  Gamot?

(January 31, 2014, Biyernes - Script na sinulat ni Alih Anso para sa programang “Bantay bayan” (5:00-6:30 A.M) sa segment na “UGRI UPDATES”. Host –Lucy Duce)

Host/ Lucy:  “Kapatid na Magsasaka, May problema ka ba sa bato dahil sa pagkahilig sa mga pagkaing maaalat?  Kong mayroon, makinig sa amin ni Kaka Alih, dahil may gamut na tayo, na available sa ating bakuran, para malaman ninyo samahan kami  sa ating segment na:

(PLAY INTRO- AGRI UPDATES)

Lucy:  Good morning Kaka Alih, itudo mo na.. (LAUGHING)

KAKA ALIH:  Ang ibig sabihin ni Kasamang Lucy ay Volume na nila!! (LAUGHING)  ang kanilang mga radio.  

Bago ang lahat ang aking pagpupugay ng magandang umaga sa mga magsasaka ng Darugao at Rempes.

My greetings of peace or Assallamu alaikum warahmatullahi wabarakatuh, sa mga kapatid na nanampalataya sa Islam, o yaong mga kapatid na Muslim.

Ang tanong kanina ni Lucy: “May problema ka ba sa bato? dahil sa pagkahilig sa mga pagkaing maaalat?”  

Ang sagot ni Pare: “Pare para yata!!”…Kong mayroon, don’t worry dahil,  may gamut na tayo, sa sakit nay an, at  available pa sa ating bakuran, provided kong ikaw ay hindi tamad. Anong gamut? Ana … beteng a  niyog!

Lucy:  Anong beteng Kaka?

Kaka Alih:   buko juice, iyan ang ibig sabihin ng  beteng a niyog, R'nawon term ito.

Pero bago natin pag-usapan ang sakit sa bato, ito ang paalaala ko sa mga kapatid, na mahilig sa maalat na pagkain, may kasabihan ang mga health conscious  “ounce of prevention, a is better a kilo of cure or medicine”.. (LAUGHING) What I mean is, lalong maigi na di magkasakit kaysa sabihing walang problema may gamut naman diyan. (LAUGHING)

Ang maalat na pagkain ay   ang pangunahing sanhi ng pagkakaroon ng bato sa ating kidney.  Halimbawa nito ay asin, patis, bagoong, toyo at iba pang gaya nito ang kinahihiligan ng marami sa atin, tulad ko na  hindi makakain kapag walang sawsawan na patis o bagoong kapag sinigang na isda   ang ulam. Magana nga namang kumain kapag ganito ang sawsawan na may konting anghang. Di ba?

Sa ngayon, ipinapayo ng health experts ang pagkakaroon ng healthy lifestyle. Ang umiwas sa mga pagkaing matataba at maaalat.

Hindi biro ang pagkakaroon ng sakit sa bato. Kadalasan ayaw magpa-opera ng iba dahil natatakot at umaasa lamang sa gamot at iba pang supplements para tunawin ang bato na namuo sa kidney.

Kong sakaling mayroon na kayo heto ang isa sa inirerekomenda at napatunayan nang panlaban sa sakit sa bato regular na uminom  ng sabaw ng buko o in short buko juice.

Lucy:  Bakit Kaka Alih, may pag-aaral na bang naisagawa tungkol sa buko juice?

KAKA ALIH: Yes, of course marami na. Alam mo ba Lucy, na ipinakita sa isang pag-aaral ng Urology Department, Chinese General Hospital sa Maynila, napatunayan na ang injection o pagtuturok ng coconut water o  buko juice sa pamamagitan ng catheter sa urethra ay nakababawas sa laki ng bato, nakapagpapabilis sa pagtunaw ng bato nang hindi sumasailalim sa operasyon.

Ang proseso ay tinawag na “bukolysis” ay epektibo sa 87% ng 1,672 pasyente na sumailalim “buko therapy.” Ipinapayo ng report na ang pag-inom ng coconut water (buko juice) ng 2 hanggang 3 beses sa isang linggo upang maiwasan ang pagkakaroon ng kidney stones.

Dahil  sa resulta ng pananaliksik na ito,  inirekomenda ni AGHAM Party-list Rep. Angelo B. Palmones ang coconut water o buko  juice bilang pambansang inumin ng mga Pinoy dahil sa mabuting dulot nito sa ating kausugan at wala pang maituturing na ganito sa Pilipinas gaya sa ibang mga bansa.

 Paliwanag ni Palmones, “…base sa mga pag-aaral, ang buko juice ay natural na mababa sa carbohydrates, sugar at fat-free. Nagtataglay ito ng organic compounds na nakatutulong na manatiling wasto ang temperatura sa katawan, nakapagpapataas ng metabolismo sa katawan, boost immune system, nakapaglilinis ng digestive tract, nakapagpapababa ng timbang, at nakatutulong mabawasan ang kulubot at lumalaylay ang balat.  Idinagdag pa ng mambabatas na ipinakita sa mga pananaliksik na ang buko juice ay nakapagpapataas ng good cholesterol ng 46.2%, nakapagpapababa ng liver cholesterol ng 26.3% at nakapagpapabawas ng panganib sa naninigas na arteries ng 41.1%.”

Ang ganda pa nito Kaibigan, available o sapat  ang supply nito. Dahil ayon sa ilat ang Industriya ng niyog sa Pilipinas, (kong saan ditto nanggagaling ang buko juice,  ay isa sa pangunahin at mahalagang "agri-based industries" natumutulong sa pagpapaunlad ng ekonomiya ng bansa.

Ang niyog ay ang siyang pangunahing agricultural crop ng higit kumulang na 69 na lalawigan sa bansa . Ito din ay isa sa panguna- hing "foreign exchange earners." Sa huling limang taon (2005-2010), ito ay nakapagtala ng mahigit kumulang isang bilyong dolyar na kita para sa bansa.

Mahigit kumkulang na 3.5 milyong magsasaka at 24 milyong mga Pilipino ang umaasa sa industrya ng Niyog.

UAS-PTIA Coconut plantation 

Heto Lucy ang another na magandang dahilan kong bakit ko ito napili na topic ngayon. Ang niyog, dahil gusto ko ding suportahan ang goberno sa hinihikayat tayong magtanim ng niyog. Kayo nakatanim na ba kayo ng niyog? Kong wala pa at nagbabalak pa lang kayong magtanim, makipag-ugnayan pos a LGU Upi o sa UAS.

May tanong naman ako ulit, Pumasok na ba sa inyong isipan na ang buko juice o coconut water ay maging isang pangunahing inumin ng mga propesyonal na manglalaro sa Estados Unidos?

Lucy:  Hindi pa Kaka Alih, bakit? Katulad ba yan ng Gatorade?

KAKA ALIH: Yes Lucy,  pwedeng ihalili sa Gatorade.  Totoo po, ang buko juice ay pinagtutuunan ng isang masusing pag-aaral sa Estados Unidos na maaaring ipalit sa Gatorade.

Mismong ang Pangulong Benigno Aquino III ang nagtataguyod upang gawing pangunahing inumin na makakapagbigay sigla o lakas sa bawa't sulok ng Pilipinas ang buko juice.

Ayon sa ating Pangulo, dalawang kompanya sa Estados Unidos ay nagbabalak na mamuhunan sa buko juice o "coconut water" para matugunan ang pandaigdigang "supply" o pangangailangan nito. Maging ang ating Pangulo ay nananabik sa magiging bunga ng programa na magdudulot ng magandang pag-unlad sa ibat-ibang panig ng pilipinas.

Ang pag-inom buko juice ay mabilis na lumalaganap sa Estados Unidos dahil ito ay masustansiyang inumin na hindi nakakasira ng kalikasan at magiging isang bagong likas na inumin ng mga manglalaro sa Estados Unidos at makakapag-bigay ng milyon dolyar na kita sa industriya ng niyog.

Kaya kapatid, pagtuunan natin ng pansin ang niyog, may gamut ka na, may pera ka pa.

Madali lang naman itanim ang niyog, kailangan lamang ang dagdag kaalaman ditto, kaya makinig ng regular sa ating segment na Agri Updates.

Ito ang inyong kapatid na Iranun na Bangsamoro, at inyong segment writer sa AGRI UPDATES. Kaka Ali, Wassallamu Alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh.

Lucy:  Maraming salamat Kaka, sa napakagandang  kaalaman na  yan, na iyong ibinahagi, kaya  mga giliw naming tagapakinig, abangan sa Lunes  ang segment ni ni Kaka Ali na Agri Updates, dahil di pagtatanim ng gulay at puno, kundi   tiyak marami kayong mapupulot na aral at impormasyon, sa ibat ibat larangan, tulad ng pangkalusugan, na siyang dapat makamtan ng bawat mamayan.

(PLAY-EXTRO- AGRI UPDATES)

Bayan Ko, Mamahalin Ko

Magtanim ng puno at maging masipag
sa pagtatanim pagkain ng ma Pinoy

 Bayan Ko, Mamahalin Ko

(January 27, 2014 -Lunes- Script na sinulat ni Alih Anso para sa programang “Buhay –buhay sa DXUP” (7:00-8:00 A.M) sa segment na “Gabay at Talakayang Pampamilya”. Host –Lucy Duce)

Host/Lucy:   Ang mga taga Upi, maging Teduray, Kasila o R’nawon ay nagsisikap kong papaano uunlad ang ating bayang Upi. Ang katanungan natin sa madlang nakikinig at nanonood ay:  ang bayan ba ng Upi ay maituturing ng  maunlad? Ang Kasagutan sa kabuuan ng ating segment na:

(PLAY INTRO-GABAY KALUSUGAN AT TALAKAYANG PAMPAMILYA)

Host/Lucy:   Magandang umaga Kaka Alih.

Kaka Alih:  “Magandang umaga din Lucy at magandang umaga good morning sa Lahat, at Assallamu  Alaikum Warahmataullahi Wabarkatuh, sa mga kapatid na Nanampalataya sa Islam, sa mga kapatid na Muslim.  

Ang tanong ay:  “…ang bayan ba ng Upi ay maituturing ng  maunlad?”

Bago ko yan sagutin ay maganda rin itanong ang ganito: “Papaano Uunlad ang Bayan?”

Anong sagot ninyo diyan…hoy.. pare/mare koy..  itigil muna ninyo ang tsismis maaga pa.. sama-sama muna tayo.. (PLAY LAUGHING)

OK sagot!

“Dapat ang goberno hindi mangurakot” sagot ni Tapulano o  Juan Dela Cruz.

May dagdag pa akong  tanong  kong mararapatin ninyo,kasi ang dami damiko ng tanong kasi eh. (PLAY LAUGHING) “Ang  bansang Pilipinas ba ay  maituturing  na bang maunlad?”

 Ang sagot  ng karamihan na natanong ko na ay: “Hindi!” (PLAY LAUGHING)

Ang tanong ko ulit ay “Bakit?”

Bakit, bakit,  bakit……….. hanggang ngayon ay hindi pa rin  umuunlad ang Pinas? At naiwanan na tayo ng kapit bansa natin tulad Vietnam, Malaysia, na tayo pa ang naunang magsariling bansa o magka-independence. Bakit nauna pa sa sila sa larangan ng kaunlaran? Bakit kaya?  

Ikaw kaibigan maulit ang tanong,   “papaano ba uunlad ang bayan o ng bansa?”

Ang tanong ni Tapulano sino ba ang goberno Kaka? Tama ka may friend,   Sino ba talaga ang goberno?  Ang sagot ni Atty aming guro sa History.    tayong mamayan,  ang goberno? Tama ka sir. Hindi ba ang ating gobernong  ay tinatawag na demokrasiya?

Alam ba ninyo ang kahulugan ng salitang democracy?  

Ang democracy ay …. “Ang demokrasya ay ang pamamahala ng mga tao (mula sa Griyego: demos, "mga tao," at kratos, "paghahari" o "pamamahala")..”

Aminin natin na sangkatutak na nga talaga ang problema ng ating bansang  Pilipinas. Kaya naman  ang tanong,  may pag-asa pa ba tayo?   

Ikaw may sagot ka ba s  tanong o talagang wala kang alam, kaibigan.. kong wala ....makinig…

My answer?

Ako Lucy  ang sagot ko ang sagot ko ay    Yes!!! Na yes, may pag-asa tayong umulang kong gugustuhin natin.?

Host/Lucy:   yes din ako Kaka Alih..

Kaka Alih: Very good Lucy, Alam mo naman tayo,   positive palagi, dapat kasi huwag   tayong mawalan ng pag-asa.

Dapat na tayong humulagpos o makawala sa tanikala,   sa ating mental  kolonisasyon…na  ipinama ng mga naging “colonizers” natin o mga mananakop na dayuhan at kapuwa Pilipino na rin,   na ang  pinamulat sa atin ay     sila ang magaling at tayo ay mga “Segunda Mano” lamang na mga mamamayan.

“Kaka Ali, sana maliban sa mga negatibong obserbasyon, magbigay din tayo ng mga positibo na likas sa ating mga Pilipino na maipagmamalaki natin.” Payo ng isang retiradong guro.

Ang tanong Maam papaano nga ba?, please give me an example o halimbawa.

Heto ang Halimbawa:   “… alam ninyo.. (hindi ko pa alam, tuloy mo) likas sa atin (sino? Mga Pilipino of course)  ang pagkakaroon ng close family ties”, tugon pa rin ng isang retiradong guro. “Diba sa ibang mauunlad na bansa, kadalasan pinapaubaya na lang sa mga caregivers ang pag-aalaga sa mga matatanda.”

Ito ang isa pang positibong sagot: “...unahin and edukasyon ng ating mga mamamayan” advise nagging kasama natin sa Suara Talainged na si  Ustadz Muhamad Taha Yusof (guro sa Arabic school sa Upi).

Tama si Ustadz Taha, marami sa ating mga mamamayan ang hindi alam ang mga proseso sa gobyerno, marami rin ang hindi alam ang pinag-kaiba ng Senado sa Congreso, kahit ako   hindi ko alam ang tunay na struktura ng gobyerno,  Democracy raw tayo, pero anung klase? Free Capital pero may kulang, di ba minsan  kailangan  din natin ng political science?

“…dapat highschool palang ituro na ang economics,   politics at sistemang  goberno na dapat pairalin”.   tugon ng isang educators na nainterview natin.,

Yes,  marami sa ating mga kabayan ang hindi aabot na makapasok sa Unibersidad o college.. dito sa bayan ng Upi, mapalad ka na kong makatungtong ka sa high school.

Dapat alam natin  paano pinalalakad ng mga opisyal ng goberno ang bansa at kung bakit ginagawa ang mga "bill and policy", sa totoo lang kahit ako.... natutohan ko lang ang mga term na ito ng nasa media na ako.   

Ayon sa isang nakasama natin sa seminar workshop: “ang kulang lang satin ay pagmamahal sa sariling bayan, ang tao natin laging pinagbibintangan ang goberno ng negatib, pero kelangan din natin kumilos hindi lamang ang gobyerno, sabi nga … demokrasiya tayo, kaya may kapangyarihan ang boses natin (tulad sa EDSA I and II), pero kelangan din natin alamin ang limitasyon ng kakayahan na ito, hindi lahat ay gagawin ng gobyerno,o hindi lahat gagawin ng mamamayan, alalahanin ang Pilipinas ay isang pamilya.”

“Dapat Kaka Ali,  matuto tayong  sumunod sa batas papaano kasi kahit simpleng batas lamang, tulad ng traffic rules di sinusunod ng mamayan.”ito ang minsan naidaing sa atin noon  ng isa sa dating babaeng Sanggunian Bayan ng Upi, si   Maam Neneng Castro.

Kaibigan, kailangan seryosohin na natin ang sinasabi nating pag-unlad, dapat lahat tayo ay  kikilos, kung ang gobyerno man ay walang ginagawa, at least tayo kumilos, kung mapaganda natin ang paligid o ambiance  sa Pilipinas pwedeng tumaas ang tourism natin. 

Alam nyo napansin ko kasi dito sa Pinas (Pilipinas/Philippines)… ang ibang Pilipino   lakas manglait sa kapuwa Pinoy, napansin ninyo?   

Ang problema  natin ay hindi natin tinitingnan ang mga mabuting gawain ng gobyerno, ang hinahanap lagi ng mga  reporter o media (hindi kasama ang DXUP FM)  ay yaong mga palpak na nagagawa o  basurang ginagawa ng ating mga lider, kung may ipakita naman na maganda, ang sinasabi natin ay "ngayon lang yan", o di kaya "hindi yan totoo" “ginagawa lang iyan dahil malapit ng eleksyon”.

Kaibigan, kailangan itaas rin natin ang morale ng ating mga kababayan, kailangan rin mahalin natin ang ating sariling kultura, mayroon pa rin sa ating mga mamayan na hindi nila kilala ang kanilang sariling kultura at kaugalian, kong minsan pa ikinahihiya pa nila na sila ay nabibilang sa kanilang tribu.

“Madali lang Kaka, teach Pinoys how  to plant malungay para hindi na sila manghingi.. bigyan sila ng talbos ng kamote para makatanim at din a manghingi sa kapitbahay.. bigyan ng buto ng kamatis, para di nabumili sa palengke.” Dagdag ng kaibigan guro.

Kaya nga sa umagang programa natin na Agri updates,  ay palaging may mga pangkalusugan na bahagi ang mga itinatanim na gulay o prutas.

“Regaluhan ng    tandang at inahin na manok na walang bird flu para  paramihin at sigoradohing  hindi gawing pulutan or pang ulam ang inahin para dumami pa”. biro ni Maestro, nakaugalian kong tawag sa kaibigang guro.

“… use condom or magpa vasectomy.. para hindi masyadong maraming palamunin.” Paliwanag ng health worker, na ayaw ipabanggit ang pangalan.

Ayon naman sa isang manunulat sa  blog: (baka si Kaka Ali na yan) “Disiplina ang kailangan”  Ang tanong papaano mo ipapatupad ang disiplina?

Para kay Marvin: “Magiging maunalad ang pamayanan pag ang mga tao ay relihiyoso” nagbabayad sila ng kaukulang buwis, may proyekto silang pangkaunlaran na pinapatupad sa kanilang mga barangay”

Ano pa kaibigan?  "…manalangin tayo palagi sa Allah, sa Diyos at hilingin natin na palaging ituro sa ating ang tamang gagawin at tamang pagmamahal at bigyan ng gabay sa araw-araw  para sa   ating mga mahal sa buhay…  “

Insha Allah (kong pahihintulutan ng Allah)  sa susunod na pagsasama natin sa himpapawid,  bukas…mas lalo nating paiigtingingin ang mga ibabahagi natin..   sa ating segment na  GABAY KALUSUGAN AT TALAKAYANG PAMPAMILYA) …. Sa ating programang buhay buhay sa DXUP F .. ito ang inyong Kaka Alih. Sukran and Wassallam.

Host/Lucy:   MARAMING SALAMAT Kaka Alih, sa magandang ibinahagi mo ngayong umaga, Kaibigan, Kapatid magsama-sama tayo, magtulong-tulong tayong maipatupad ang mga batas na umiiral sa ating bayan, para sa ating kaunlaran.

EXTRO: GABAY AT TALAKAYANG PAMPAMILYA