bawang |
Ajos/Bawang/garlic, lansona sa baras |
(September
12, 2013-Thursday-Ang script na ito ay
sinulat ni Alih S. Anso para sa
Usaping Agrikultura, isa sa segment o bahagi ng programang Bantay Bayan
(5:00-6:30 umaga-Lunes Sabado) , ang regular host ay si Ms. Lucy Duce)
(PLAY-INTRO-USAPING
AGRIKULTURA)
LUCY: Magandang umaga Good morning Kaka, ano naman ang inyong
ibabahagi sa amin at sa ating madlang nakikinig at nanonood ngayong umaga?
ALIH: Good morning. Assallamu Alaikum warahmatullahi
wabarakatuh.
Lansona sa baras o kilala sa tawag na bawang, which in
English garlic, ajos naman sa Espanyol, na hanggang ngayon ay ginagamit pa rin
natin na pangtawag ditto, tanda na tayo ay onece upon a time ay nasakp ng
Espanya. Ang bawang, ang tanim na lahat
ng kusina ay di nawawalan, dahil walang masarap na lutuin na walang sahog na
bawang.
Herbal plants din ang bawang.. kong nanonood ka ng Juan Dela
Cruz, gamit din ito na pangontra sa asuwang. (PLAY LAUGHING).
Ang pinaka source ng bawang dito sa Pilipinas ay nagmumula sa Ilocos, sa lugar ng
mga Ilocano, sa pinagmulan ni Apo Marcos.
Mga panahon ng pagtatanim ng bawang ay buwan ng October to November.
Mahilig tayong mga Pinoy mag-alaga ng mga halaman sa mga paso. At isa na itong libangan ng mga Pinoy sa ngayon.
Kung nais nyong mag tanim ng bawang, mas maganda sa tray
kaysa sa paso. Ok magtatanim na tayo mga kapatid, ito ang mga steps sa
pagtatanim.
Ø Kailangan
mo ang lupa na Sandy soil, o kaya bumili ng lupa/soil (traited na ito
conditioned na) sa ESWM, tig one hundred pesos ang sako. Remember,
ayaw ng bawang ang nabababad sa tubig, mabubulok ito. Ito ang dahilan kong kailangan sandy soil, para drain agad ang
tubig, pwede naming magproduce nitong sandy soil, ganito ang mixture
na 60% sand at-40% garden soil (yaong mula sa ESWM nga na lupa).
Ø Ang
pagtataniman ay recommended natin ang tray na pinaglumaan o sira na. – You can
used o pwede mong gamitin yong lumang
case ng mga softdrinks, (coke o pepesi) na di naibalik sa kumpaniya. Kong may
budget ka, maraming mabili na paso o plastic na flower pot. Bakit kailangan mo ang mga pot o itong
madaling ilipat na pagtataniman? Para
madaling ilipat sa shade o lilim mula
ika sampu ng umaga hanggang ika tatlo ng hapon o kapag matindi na ang init ng
araw.
Ø Sa
seedlings naman, ang Garlic bulb ang itinatanim. Maganda yaong native na bawang, ang magandang
hanapin mo yaong may umusbong ng dahon, usually sa stock na ito sa kusina. – Ang
isang bulb madalas ay may laman na 8 o higit pa. , paghiwahiwalayin ang mga ito, ang bilog o
magandang piraso lang ang itanim, ang
maliit o flat pieces, ay puede na
pang-kusina na lang o for consumption. Kongting paalaala lang po, ang mga bawang na
nabibili sa market, lalo na sa mga imported variety ayt chemically treated at
minsan di na yan magtubo. Ang biro sa
akin, para daw di tayo makapagtanim ng bawang at sila lang ang makapagtanim.
Ø Sa Pagtatanim,
simple lang din- Ibaon sa lupa ang kalahating bahagi ng butil ng garlic ng nakatayo, at ang upper portion ay litaw o
angat sa lupa/soil. Pwedeng takpan
ng dayami, or anything that can keep the water to moisten-up the garlic, like
coco husk, abaka fiber, etc at the same time, protect the seedlings from
sun's burning heat.
Ø Sa Pag-aalaga,
papaano?. - Two times a week lang ang pagdidilig dito, as I have said, ayaw nya
ng matubig. At kung may mga damo na tumutubo sa paligid nya, bunutin ito para
wala syang kaagaw sa sustansiya ng lupa.
Ø Maglalagay
ba ako ng Fertilizer? Yes - Mas
magandang malagyan ng kaunting fertilize ang lupa bago taniman, para malago ang bawang.
Ø Kung
masasahod nyo ang tubig na pinandilig dito, puede nyo uling ipandilig ito after
3 days, para ang sustansiya sa na fertilized na
ay hindi masayang at maibabalik pa. Happy planting.
Sukran si Kaka Alih po
to wassallam..
(PLAY
EXTRO)
THIS HELPS ME A LOT
TumugonBurahinTanong ko lang po kong sakaling makapag palaki n po ang ng tanim n bawang mga ilang buwan naman po bagu anihin.
TumugonBurahinIlang araw anihin po?
TumugonBurahinKya pla nagkamatay mga bawang ko kc 2x a day ko sya dinidiligan.. E 2x a week pla ang dilig nya at hnd pla pwdng matubig..
TumugonBurahinSlamat at naintindihan ko n kung pano mag alaga ng bawang..
TumugonBurahinilang buwan bago ma harvest ang bawang
TumugonBurahinIlang buwan bago ma harvest ang bawang
TumugonBurahinAsk ko lang po nasa paso po bawang ko bakit po parang namamatay na sila?
TumugonBurahin