PAPAANO LUMAKAS AT MAGKAROON NG RESISTANSIYA ANG ATING KATAWAN?

PAPAANO LUMAKAS AT MAGKAROON NG RESISTANSIYA ANG ATING KATAWAN?

(August 29, 2013-Huwebes - Script na sinulat ni Alih Anso para sa programang “Buhay –buhay  ” (8:00-9:00 A.M) sa segment na “GABAY PANGKALUSUGAN”. Host-Ms.  Lucy Duce)

 (PLAY INTRO- GABAY PANGKALUSUGAN)

LUCY: Magandang umaga Kaka.

KAKA ALIH:  Magandang umaga din Lucy, Assallamu alaikum warahmatullahi  wabarakatuh.. good morning to all listeners, and even yaong hindi nakikinig sa kanilang mga sariling radio, dahil sa kapit-bahay lang nakiki-share.  (PLAY LAUGHING). 

Sigoro Lucy, everybody will agree with me na lahat naman tayo ay gustong magkaroon ng dagdag lakas at energy para sa ating mga Gawain… o diba????.

LUCY:  Ako Kaka Alih, agree na agree na tinuran mo, I want myself healthy ang vigorous…(PLAY LAUGHING). 

KAKA ALIH:  As expected, tulad ng inaasahan ko, sasabihin mo yan, dahil ako din, I want to maintan my strength and stamina.. (PLAY LAUGHING). 

Ok dahil nag-kasundo tayo Lucy na dapat malakas at may resistansiya ang ating katawan, magkunsulta tayo sa kaibigan nating  Doctor, si Doc Willie Ong.. Heto ang maga tips o payo ni Doc at of course dinagdagan ko na rin ng mga rekadus, at papaano makakuha   ng lakas at resistansiya ang ating mortal na katawan.  

Sigoro ay sasang-ayon ka sa amin kaibigan na lahat  tayo ay gustong magkaroon ng dagdag lakas at energy para sa ating mga gawain. Lalo na yaong mga kumpare ko diyan, na nagrereklamo na ang mga Mrs dahil kulang na daw sa resistansiya.. (PLAY LAUGHING).  Ang ating katawan ay parang makina rin, kailangan din nito ang pahinga,  pagkaing balance (balance diet) at of course regular exercise.

ibat-ibang gulay at ulam na dapat na kainin
para maging malusog at malakas ang
resistansiya ang katawan.

Kong sa makina kailangan din niya ang fuel o gasoline, ganon din ang tao. Kaya sabi ni Doc Willie:

·        Kumain ng almusal na may protina at carbo­hydrates. Ang carbohydrates ay ang tinapay, asukal, kanin, at gulay. Hindi ito sapat para mapalakas ka. Ka­ilangan may protina rin tulad ng gatas, tapa, bangus at scrambled eggs. Dahil dito, hindi magandang almusal ang donut, muffin, chocolate cake o ensaymada lamang.

·        Kumain ng katamtamang tanghalian. Ang almusal ay napakahalaga. Pero pagdating sa tanghalian ay huwag din sobra ang kainin dahil baka antukin ka. Kung napadami ang kain, maglakad-lakad muna.

·        Mag-ehersisyo ng bahagya. Ang paglalakad ng mabilis ay magandang ehersisyo. Pampagising ito dahil gaganda ang daloy ng dugo sa iyong utak. Ugaliing mag-ehersisyo.

·        Paisa-isa lang ang trabaho. Huwag gumawa ng 3 bagay na sabay-sabay. Mauubusan ka ng lakas at pa­sensiya. Planuhin ang araw mo.

·        Pumili ng positibong kaibigan. May mga taong maganda ang personalidad at nagbibigay sa atin ng energy­. Umiwas sa mga taong depressed, galit sa mundo at mga laging problemado.

·        Subukang isara ang TV at buksan ang libro. May mga pagkakataon na ang telebisyon ay nagpapatamad sa atin. Kung gustong maglibang, magbasa ng libro. Mas nagbibigay ng energy ang pagbabasa ng libro dahil gumagana ang ating imahinasyon.

·        Pakinggan ang iyong katawan. Napakahalagang payo po ito. May mga cycle (o circadian rhythms) ang ating katawan. May oras na malakas tayo at may oras na mahina tayo. Minsan ay masayahin tayo at minsan ay malungkot naman. Normal lang ito. Kung pagod ka ay magpahinga na. Huwag nang pilitin ang katawan.

·        Uminom ng multivitamins. Para sa taong nagdidiyeta o hindi kumpleto ang pagkain, makatu­tulong ang pag-inom ng vitamins. Minsan ay kulang tayo sa prutas at gulay. Mapupunuan ng multi­vitamins ang kakulangan ng diyeta natin. Ngunit huwag umasang la­lakas agad sa pag-inom nito.

·        Ihinto ang paninigarilyo at pag-inom ng alak. Panandalian lang ang sarap na dinudulot ng paninigarilyo. Sa bandang huli ay talo ka pa rin dahil masisira ang iyong baga. Kapag nangyari ito, mahihirapan kang kumuha ng oxygen­ sa katawan. Ang alak naman ay nakababawas din ng energy. May hang-over ka pa.

·        Magsabi ng “Hindi.” Ang mga Pinoy ay nahihiyang tumanggi sa kaibigan. Dahil dito, madalas tayong inaabuso. Kahit hindi na kaya ng ating oras, pondo at katawan ay papayag pa rin tayo sa pinapakiusap sa atin. Mali po ito. Mapupuno ka lang ng gawain at masisira lang ang iyong trabaho. Kapag busy ka, magsabi ng “Hindi po kaya. Sorry po.”

·        Mag-isip ng  positibo. Always think positive, in other words dapat  magkaroon ng confidence at layunin sa buhay. Dahil kapag negative ka, stress ang abutin mo niyan.

·        Magpapayat kung mataba-magpareduce. Kapag overweight ka, lagi kang gutom o inaantok. Kumain lang ng sapat. Umiwas sa mga matatabang pagkain at junk foods. Mag-ehersisyo para pumayat. Kapag payat ka na, mas may energy ka na!

·        Magpataba kung payat. Kung kulang ka naman sa timbang, baka kailangan mong kumain ng pagkaing may protina, tulad ng nilagang baka, adobong baboy at sabaw ng manok. Pampalakas ito at pampataba rin.

·        Matulog ng 7-8 oras. Masama ang kulang sa tulog pero masama rin ang sobra sa tulog. Ayon sa pagsusuri, ang 7-8 oras ay sapat na. Kung 5 oras lang ang tulog mo, siguradong pagod at aantukin ka sa umaga. Kung 10 oras naman ang tulog mo, tatamarin ka rin sa umaga. Depende sa edad ang tamang haba ng tulog. Ang mga bata ay puwedeng matulog ng 9 na oras pero ang may edad ay sapat na sa 7 oras ng tulog.

·        Mag-siyesta at magpahinga. Kahit 15 minutos lang ng pahinga ay puwede na.

·        Magbakasyon. Wow, ito talaga ang pampalakas. Kong kaya ng budget mo subukang pumunta sa Boracay o sa beach, diyan lang sa lebak o Kalamansig at isama mo ssi Kaka Alih, para masaya. (PLAY LAUGHING).

LUCY: Ang hirap lang niyan Kaka  hindi lahat ay may panahon para magbakasyon. At hindi lahat ay may budget, para pumunta sa mga beach.

KAKA ALIH: Eh kong ganoon eh doon lang kayo magbakasyon sa inyong Farm.. ang ibig nating sabihin ay makapagpahinga kayo.

·        Mag-paaraw sa umaga. Ang morning sun ay nagbi­bigay ng lakas sa katawan. Kailangan natin ng araw para makagawa ng vitamin D. Ngunit huwag din magpapaaraw ng mula 10 a.m. to 4 p.m. Masama kasi ang ultraviolet rays na dala ng matinding sikat ng araw.

·        Lagyan ng kulay ang iyong paligid. Pintahan ang iyong bahay. Bumili ng makukulay na dekorasyon sa bahay. Ayon sa pagsusuri, ang pula ay nagbibigay ng panandaliang energy. Ang green naman ay maaliwalas sa mata at maganda sa pag-focus sa trabaho.

·        Makinig ng musika. Sa mga Nanamplataya sa Islam, sa magbasa o makinig  ng Quran.   In general, Makinig ng paborito mong musika na nagbibigay sa iyo ng sigla. Huwag puro sad songs at baka malungkot ka lang. Piliin ang musika na nagpapasigla sa iyo.

·        Uminom ng 8-12 basong tubig. Kapag kulang ka sa tubig, manghihina ka rin.

·        Huwag gumamit ng energy tablets at droga (amphe­tamines, shabu, ecstasy). Umiwas din sa energy drinks at sobrang kape. Masama ito sa katagalan.

·        Kung laging pagod, alamin ang dahilan. Minsan ang pagkapagod ay senyales ng pagkakaroon ng sipon, trangkaso o ibang sakit. Magpatingin sa doktor.

·        Magdasal at humingi ng lakas sa ating tagapaglikha. Magbasa rin ng Bibliya at mga librong nagbibigay ng inspirasyon. Sa mga Muslim try to read your Quran, kahit yaong translation lang, but I recommend makabasa kayo ng Arabic letter o batang. Sa Muslim perform your 5 times Salah. Salah o sambayang is the best exercise.

Ito po ang inyong Kaka Alih, regular na ninyong makakasama sa segment na Gabay Pangkalusugan.

LUCY: Yan po si Kaka alih, iba na talaga ang may kaibigan na Doc, para kang malalaman sa usaping pangkalusugan.

(PLAY EXTRO-  GABAY PANGKALUSUGAN)