PAPAYA O KUPAYA

PAPAYAO KUPAYA

(August 24, 2013-Sabado-Ang script na ito ay  sinulat ni Alih S.  Anso para sa Usaping Agrikultura, isa sa segment o bahagi ng programang Bantay Bayan (5:00-6:30 umaga-Lunes Sabado) , ang   host ay si Ms. Lucy Duce.)

 (PLAY-INTRO-USAPING AGRIKULTURA)

LUCY:   Magandang umaga Kaka Alih, anong tanim naman ang itatanim natin ngayong umaga? 

http://farm3.staticflickr.com/2126/2264091439_b8fc9b8eee.jpg

ALIH:   Good morning , Assallamu alaikum WW. Gulay at prutas ang pag-uusapan natin Lucy.

LUCY:   Bale dalawang subject, ang isa ay tanim na gulay at tanim na prutas?

ALIH:  Hindi isang lang, but gulay na prutas pa, at prutas na gulayv (PLAY LAUGHING) 2 in one ika nga..este mali pala 3 in 1 Lucy dahil medicinal plants din pala ito. 

LUCY:   Sige, sige Kaka tuloy mo na…tiyak marami naman kaming mapupulot diyan, biruin mo 3 in 1, parang kape. (PLAY LAUGHING)

 ALIH:  Alam mo naman tayo Lucy, we always satisfy the needs our clients.. (PLAY LAUGHING)…

Ang pag-uusapan natin ay ang scientific name ay Carica papaya. Papaya sa Tagalog, Kupaya sa Renawon, Kafaya sa Teduray.

Ang papaya ay kilala ng lahat lalo na yaong papayang uwak o kafaya uwak. 

Unahin nating pag-usapan ang papaya bilang gamut.

Ang hinog na bunga ng papaya ay nakatutulong upang matunaw ng mabuti ang pagkaing kinain. Para ito sa mga naimpatso, may mga taghiyawat at mga bulate sa tiyan. Gamot din sa sa sakit na galing sa babae.

LUCY:   Pwede mong ituro Kaka Ali ang paraan ng paghahanda bilang gamut.

KAKA ALIH: of course naman Lucy, ok ganito ang unang gawin.

Kong tgihahawat ang gagamutin ay durugin ang hinog na papaya, lagyan ng katas ng kalamansi at itapal sa mukha na may tagihiyawat.

Kong para sa impatso, simpleng lang,  kumain ng hinog na bunga ng papaya. Kong wala kang tanim, bumili muna, kong walang kang  pera, at medyo kapal muks ka, try na manghingi sa kapitbahay. (PLAY LAUGHING)

Para sa may mga bulate sa tiyan, magdikdik ng mga buto, haluan ng konting gatas at inumin.  Pero may dosage din ito, para sa mga bata edad 7-9 na taon : 1/4 kutsarita lamang. Para naman sa mga bata na may edad 10-12 na taon : 1/2 kutsarita.  Gawin ito 2 oras pagkatapos kumain ng hapunan. Ulitin pagkatapos ng isang linggo kung kailangan.

Heto ang matindi Lucy, para ito sa mga lalaking walang pahinga, at dapat ng magbago, but bago pa makapagbago ay may sakit na galing sa babae dahil sa pambabae, may gamut tayo diyan na hindi mahahalata, at menus gastos, ito nga papaya. (PLAY LAUGHING)

LUCY:   Pwede mong ituro Kaka Ali ang paraan ng paghahanda bilang gamut, sa sakit na y an..

KAKA ALIH: Pwede Lucy, but mangako sila sa Diyos o Allah na hindi na sila uulit. Sana leksyon nay an sa inyo mga pare. Maglaga ng mga buto at inumin ang pinaglagaan,   ito ay makakagamut    sa sakit na galing sa babae dahil sa pambabae.

Ang dahon ng papaya ay ginagamit pang-alis ng mantsa sa damit at mainam na panlinis o panghugas sa bituka ng baboy.

Ang Papaya ay puno ng Vitamin A at C. Isang hiwa ng hinog na papaya ay katumbas sa 7 ½ pirasong latundan (40 gramo bawat isa) katulong ng buong pamilya laban sa sipon.

 Ayon pa rin sa pananaliksik sa laboratoryo (hindi pa sa tao), ang dagta ng dahon ng papaya ay nagpapabagal sa pagdami ng 10 uri ng cancer cells sa cervix, atay, baga, pancreas at dibdib. Ang hinog na bunga naman nito ay nakakapagpalakas ng resistensya. Dagdag pa rito ang enzyme na papain (Papain is a protein-cleaving enzyme derived from papaya and certain other plants.) na may mahalagang papel na ginagampanan upang ang coating ng mga cancer cell ay masira at maging mabisa ang pagke-chemotherapy.

Ang susunod na pag-uusapan naman natin ay ang papaya bilang pagkain.

Ang papaya ay kinakaing tila milong prutas na itinatanim sa kabuuan ng mga maiinit at di may kainitang lagay ng panahong mga bansa sa kabuuan ng mundo. Ang makatas nitong kalamnan ay maaring ginintuang dilaw o kaya’y pula kapag hinog na bagay na bagay sa paggawa ng mga ensalada, pati na sa mga “pies “at “confectious”. Ang hilaw na papaya ay maaring durugin o kaya’y iluto na tila kalabasa na karaniwang isinasangkap o ginagawang panrekado sa mga karaniwan at batid na ng lahat na mga lutuing Asyano.

Ang papaya ay saganang pinagmumulan ng bitamina gayundin ng mineral at hibla.

Marami rin gamit ang papaya bilang panghalo sa mga finisheds products.

Ang papain ng papaya  at iba pang nakakatas at nakukuha sa papaya ay ginagamit sa pagpu pruseso ng mga pharmaceutical pati na mga cosmetic industries Halimbawa na lamang ay sa Pilipinas, ito ay nakilala bilang mahalagang sangkap sa paggawa ng sabon, shampoo, lotion at iba pang produktong  kosmetiko.

Ang papaya rin ay ang saganang pinanggagalingan ng papain, na ginagamit sa paggawa ng beer, pagpapalambot ng karne, produksiyon ng mga   produktong parmasyutikal at iba pang kosmetikong produkto.

LUCY: Ok Kaka kumbinsido na ako, sa paliwanag mo, magtatanim na ako ng papaya pero wala akong maitanim.  Papaano  pipili ng seedling ng papaya na itatanim?

KAKA: Madali lang anong papaya ang gusto mo o gusto ng target customer mo. Kong hindi mo alam pumunta sa palengke at magtanong tanong, sa on demand na papaya.

Kapag nakapagdesisyon ka na, bumili ng hinog na papaya na gusto mo. Hatiin sa gitna, ang nasa baba ang kunin na buto, bakit ang nasa taas ay lalaki at babae  ay ang babae..

Kong ayaw mong maka-experience at matuto eh di bumili na lamang seeds ng papaya, sa agricultural supplies store, sampung piso makakabili ka na ng high variety, dahil may tingi-tingi o retail naman sila.

Sa pagtatanim natin may paalaala ako sa inyo, may pamahiin daw tayo: Mahigpit din na ipinagbabawal ng mga matatanda na magtanim ng papaya sa harap ng inyong bintana dahil sa ito ay maghahatid ng kamalasan.

LUCY: Bakit naman Kaka?

Syempre naman, di naharangan ang inyong bintana, di mo makikita ang mga dumaraan na magagandang chicks na patungo ng UAS. (PLAY LAUGHING) 

Di ko na muna ituturo ang paraan ng pagtatanim at pag-aalaga dahil kulang tayo ng panahon o oras, at alam ko marami kayong alam o  experience sa pagtatanim ng papaya kaysa sa akin.

Ang recommendation ko  na magandang itanim ay pandak na papaya, hanapin ninyo ang sinta variety, semi dwarf ito at matamis, mamumunga ito ng 17-50 at abot ng 1-2 kilo ang bawat prutas. Marami pang variety na mapag-pipilian ninyo, itanong lamang sa store o nagtitinda.

Sa pagluluto naman, abangan na lamang sa mga segment sa buhay buhay.. tiyak na mapapalaway kayo, na sa mga ibabahagi ni Jeanetha, sa programang buhay buhay mamayang ika  8:00-9:00 ng umaga.

Maraming salamat sa patuloy ninyong pakikiisa sa amin yours truly,  Kaka Alih   wassallamu alaikum warahmatullahi wabarakatuh..

(PLAY EXTRO- USAPING AGRIKULTURA)

LUCY: Iyan si Kaka Alih   sa ganito ding oras abangan ang mga kapakipakinabang na ibabahgi sa inyo tungkol sa makabago at epektibong pagsasaka..