Ang mga Pagbabago sa Pagsasaka o ang Modernong Pagsasaka

Ang mga Pagbabago sa Pagsasaka o ang Modernong Pagsasaka

(June 26, 2013-Ang script na ito sadyang sinulat ni Alih Anso para sa Usaping Agrikultura, isa sa segment o bahagi ng programang Bantay Bayan, na host ay si Nancy Lawan)

NANCY: Ngayong umaga ay medyo may mga pagbabago  sa ating  segment na Usaping Agrikultura, isa sa segment o bahagi ng programang Bantay Bayan, dahil pansamantala ay kami ni Kaka Alih, Alih Anso an gating program director ang magbibigay ng mga kaalaman tungkol sa kalagayana ng mga magsasaka at pagsasaka sa bayan of course kong minsan kasama na ang buong mundo,  and now the usaping agrikultura.

(PLAY-INTRO-USAPING AGRIKULTURA)

NANCY: good morning Kaka, ano ang bago ngayon?

Ang traditional pagbubungkal ng lupa sa Pinas

ALIH: Good morning Nancy, sa mga kapatid na magasaka, magandang umaga, sa mga apatid na nanampalataya sa Islam at mga kapatid na Muslim,  asssallamu alaikum warahamatulahi wabarakatuh. Malapit na ang fasting o puwasa, papasok ang Ramadan sa July 8 or 9.

May tanong ako Ate Nans, “saan galing ang kinakain mo?”

NANCY:Of course sa mga tanim ng mga magsasaka lalo na ang bigas na kinakain sa araw araw..

ALIH: Tama ka Ate Nans, Ikaw kapatid na nakikinig bumibili ka ba o nagtatanim?

Noong panahon kasi , karamihan ng mga tao ay nagsasaka para may pagkunan ng pagkain sa araw-araw. Pero ngayon, sa ilang industriyalisadong bansa, 1 tao na lang kada 50 katao ang nagsasaka. Ang tanong ko ulit ay “Ano ang nangyari?”

Of course ang sagot diyan ay: “Unti-unting nagkaroon ng pagbabago sa pagsasaka, at pagkatapos ay bigla itong sumulong. Bawat pagbabago, napakalaki ng epekto sa milyun-milyong pamilya, at hanggang ngayon, patuloy pa rin ang mga pagbabago sa buong daigdig. Para maunawaan ang nangyayari ngayon sa daigdig, tingnan natin ang epekto sa mga tao ng pagsulong sa pagsasaka.

Malaking Pagbabago sa Pagsasaka

Noong ika-12 siglo, biglang nagkaroon ng malaking pagsulong sa pagsasaka sa Europa nang makaimbento ng kulyar para sa kabayo. Sa paggamit nito, nakapagtatrabaho ang kabayo nang hindi nasasakal. Kaya mas malakas itong humila, mas mabilis, at hindi agad napapagod kumpara sa barakong baka na dating ginagamit. Sa tulong ng mga kabayo, mas mapalalaki ng mga magsasaka ang kanilang ani. Puwede na silang gumamit ng bakal na pang-araro sa mga lupang dating hindi nila mabungkal. Isa pang pagsulong noon ang pagtatanim ng mga halamang nagpapataba at nagbibigay ng nitroheno sa lupa—gaya ng beans, sitsaro, clover, at alfalfa. Kapag mas mataba ang lupa, mas sagana ang ani.

Dahil sa mga pagsulong na iyon, sobra-sobra ang ani ng ilang magsasaka kaya mayroon na silang pambenta. Bilang resulta, nagkaroon ng mga bayan, kung saan ang mga tao ay makakabili ng pagkain, makakapagnegosyo, at makakapagtayo ng mga pabrika. Ang ilan sa mayayamang may-ari ng pabrika, mga negosyante, at magsasaka ay nakaimbento ng unang mga makinarya sa pagsasaka.

Dati-rati, maraming nasasayang na binhi dahil manu-mano itong isinasaboy. Pero noong mga 1700, nakaimbento si Jethro Tull, isang Ingles na magsasaka, ng makinang nagtatanim ng binhi na hinihila ng kabayo. Pagkatapos noong 1831, sa Estados Unidos, nakaimbento si Cyrus McCormick ng makinang panggapas na hinihila ng kabayo na limang ulit na mas mabilis gumapas kaysa sa manu-manong paggapas gamit ang lingkaw, o karit. Nang mga panahon ding iyon, ang mga negosyante ay nagsimulang magbenta sa Europa ng mga abono galing sa baybayin ng Andes sa Timog Amerika. Dahil sa makinarya at abono, napakalaki ng itinaas ng ani. Pero ano ang naging epekto nito sa mga tao?

Dahil sa pagsulong sa pagsasaka, dumami ang ibinebentang murang pagkain sa mga bayan at umakay ito sa industrial revolution. Una itong naganap saBritanya noong mga 1750-1850. Libu-libong pamilya ang kinailangang lumipat at magtrabaho sa mga bayan na may minahan ng karbon, hulmahan ng bakal, pantalan, at gawaan ng tela. Wala silang magawa. Ang maliliit na magsasaka na hindi makasabay sa bagong pamamaraan ng pagsasaka ay walang gaanong kinikita sa kanilang ani, kaya hindi sila makabayad ng renta. Kailangan nilang iwan ang kanilang mga bukirin at manirahan sa masisikip na lunsod kung saan mabilis kumalat ang sakit. Sa halip na sama-samang nagsasaka ang mga pamilya, ang mga padre-de-pamilya ay napipilitang magtrabaho nang malayo sa kanilang mga mahal sa buhay. Pati mga bata, subsob sa pagtatrabaho sa mga pabrika. Nang maglaon, ganiyan din ang nangyari sa ibang mga bansa.

Higit Pang Pagbabago Dahil sa Modernong Pagsasaka

Modernong pamamaraan ng pagpapatubo ng hybrid niyog

Pagsapit ng 1850, may mauunlad na bansang gumastos para sa mga pananaliksik tungkol sa agrikultura. Patuloy pa rin hanggang ngayon ang pagbabago dahil sa mga pananaliksik na ito. Halimbawa, may mga nag-aral ng genetics at nakabuo ng uri ng halaman na saganang namumunga o hindi madaling tablan ng sakit. Natuklasan din ng mga mananaliksik ang tamang timpla ng nitrate at phosphate na kailangan sa iba’t ibang uri ng pananim at lupa. 

Habang lumalaki ang mga pananim, abala naman ang mga trabahador sa bukid sa pag-aalis ng mga panirang-damo. Pero marami sa kanila ang nawalan ng trabaho nang makaimbento ang mga siyentipiko ng mga herbicide na kumokontrol sa mga panirang-damo. Matagal na ring kalaban ng magsasaka ang mga insekto, uod, at weevil. Pero ngayon, ang magsasaka ay marami nang mapagpipiliang kemikal na panlaban sa halos lahat ng uri ng peste.

Nagbago rin ang buhay ng mga nag-aalaga ng hayop. Dahil sa mga makinang naggagatas at nagpapakain sa mga hayop, isang katulong na lang ang kailangan ng isang tagapag-alaga ng kawan sa pag-aalaga ng hanggang 200 baka. May paraan na rin ngayon para mas mabilis na bumigat ang mga baka at baboy. Inaalagaan ang mga ito, hindi sa parang kundi sa mga kural na may bubong, kung saan kontrolado ang temperatura at ang pagkain ng mga ito.

Kadalasan nang napakalaki ng kita sa modernong pamamaraan ng pagsasaka. Ang produksiyon ng bawat manggagawa ay tumaas nang sandaan o sanlibong ulit pa nga kumpara sa lumang pamamaraan. Pero paano naman nakaapekto sa buhay ng magsasaka ang mga pagsulong na ito?

Nagbago ang Buhay ng Magsasaka

Binago ng mga makinarya ang buhay ng mga magsasaka sa maraming lugar. Karamihan ng magsasaka at trabahador sa bukid ay kailangan ngayong maging bihasa sa paggamit at pagmamantini ng sopistikadong makinarya. At parami nang parami ang nagtatrabaho nang mag-isa. Hindi na katulad noon na sama-sama sa pagtatanim, pag-aasarol, at pag-aani.

Sa maraming bansa, nagkaroon ng bagong uri ng magsasaka, isang edukadong negosyante na nagpapakadalubhasa sa mass production ng ilang uri, o kahit isang uri, ng produkto sa agrikultura. Namumuhunan siya nang malaki sa lupa, mga gusali, at makinarya. Pero nakadepende pa rin siya sa iba. 

Ang malalaking kompanya na nagpoproseso ng pagkain at may-ari ng mga supermarket ang nagdidikta hindi lamang ng presyo, kundi ng uri, laki, at kulay ng kaniyang produkto. Ang mga agricultural engineer ang nagdidisenyo ng kaniyang sistema ng produksiyon, at may mga kompanyang nagsusuplay ng abono, pestisidyo, at hybrid na binhi na tamang-tama sa kaniyang bukid. Ang laki na ng isinulong ng pagsasaka sa ngayon. Pero hirap pa rin ang magsasaka, at nababahala ang ilan sa posibleng masasamang epekto ng ilang pamamaraan ng pagsasaka.

Nasa Krisis Pa Rin ang Magsasaka

Sa mauunlad na bansa, marami pa ring magsasaka ang nawawalan ng lupa dahil hindi nila kayang makipagkompetensiya sa malalaking kompanya. Para hindi iwan ng ilang magsasaka ang kanilang mga bukid, ginawa nila itong resort o mga lugar para sa camping at golf at gawaan ng mga handicraft. Ang ilan ay nag-alaga ng mga hayop, gaya ng ostrich at alpaca. Ang iba naman ay nagtanim ng mga bulaklak at pananim na hindi ginagamitan ng kemikal na pataba.

Sa mahihirap na bansa, kung saan halos 80 porsiyento ng populasyon ay umaasa sa bukid, maraming maliliit na magsasaka ang dumanas ng matinding dagok. Nabibili ng internasyonal na mga kompanyang gumagamit ng modernong pamamaraan ng pagsasaka ang karamihan sa pinakamagagandang lupain, para tamnan ng mga pananim na ibinebenta sa malalayong lugar. Kadalasan na, sa mga tigang o kakapirasong lupa na lamang nagtatanim ang maliliit na magsasaka, gamit ang ilang makina kung mayroon man, para mapakain ang kanilang pamilya.

Ang pagdagsa ng mga tao sa lunsod na karaniwan ngayon sa maraming bansa ay resulta ng mga pagbabagong nagsimula maraming siglo na ang lumipas. Ang pag-iwan sa bukid para magtrabaho sa lunsod ay may dalawang epekto—nakikinabang ang ilan, nalulugi naman ang iba. 

May ilang gobyerno, kung mayroon man, na nagbibigay ng praktikal na tulong sa mga naapektuhan.

Bukas yamang din lamang na medyo nabuksan natin ang pinto ng kaalaman sa n angyayari sa ating pagsasaka sa mundo ngayon ay pagtuunan natin ang pagsasaka sa ating bayan, ang Upi, anop ba ang dapat at tamang mga tanim na ating itatatanim para pakinabangan natin, na ikay ay may kabuahatyan at mapagkukunan ng opera..

Sukran si Kaka Alih po to wassallam..

NANCY: Iyan si kaka Alih bukas sa ganito ding oras abangan ang mga kapakipakinabang na ibabahgi sa inyo tungkol sa makabago at epektibong pagksasaka..

(PLAY EXTRO)