SELEPONO (Mobile phone)

(May  3,  2012-Martes- Script na sinulat ni Alih Anso para sa programang “Buhay –buhay ” (8:00-9:00 A.M) sa segment na “Gabay at Talakayang Pamapamilya”. Host –Nineta Minted)

(Play- Intro- Gabay at Talakayang Pampamilya)

NINETA: Magandang umaga Kaka Alih,

KAKA ALIH : Magandang umaga din Nits, Assallamu alaikum warahmatulahi wabarakatuh, sa lahat.. (ang  kapayapaan sasaatin nawa..)

Kahapon nakatanggap ako ng SMS na ang ibig sabihin ay short message service, o tawag karaniwang ng  mga Pilipino, pati ang Bangsamoro ay text.

Alam mo ang natanggap ko? “Ma, ito ang bago kong number, nadisgrasya kami, dito ako ngayon sa hospital, kaya loadan  mo  ako  ng 300 last text ko  na ito”

Hahaha tinatawagan  ko di  man sumagot.. akala niya  ako  maloloko ako..(LAUGHING))

Ang mobile phone o celpon, subalit naghanap ako ng pamalit na tawag sa Pilipino, maaring tawaging selepono, 

Ang gadget na ito, na selepono ang pinaka-latest na personal na property na mabibilang na kinahuhumalingan ng mga Pinoy, pati ng mga Bangsamoro.

Halos lahat ng pamilya ay mayroon nito, o at least isa sa membro ng pamilya ay mayroon nito. Lalo na sa ngayon na ang lumang modelo na celpon ay nagkakahalga lamang ng isang kalahating sako ng bigas at pwede ka ng magload ng singhalaga na rin ng kalahating kilong bigas.

Usong-uso ngayon ang selepono, wala ka na yatang hindi makikitang walang hawak na selepono.

May antique o unang version at ito ng mga upgraded na  mobile phones o celpons.. Para kasing hindi na mabubuhay ang tao kung walang celpon. At Halos yata buwan-buwan naman  ay nagbabago omay lumalabas na mga model  ng mga celpon na ito,  pero kapag nagbabago syempre lalong  mahal ang presyo, at nagiging mura naman ang dating model, kaya ako?  hinihintay ko muna na  maluma ang unang model at saka ako bumibili, kong may pambili. (LAUGHING)

Lahat yata ay  gagawin natin,  magkaroon lang kahit anong klaseng selepono/celpon kahit yung  may sungay (PLAY LAUGHING).

NENITA: Kaka Ano yung  selepono na may sungay?

KAKA ALIH: eh di yung favorite ni Lola, ang original na Nokia 5110 (LAUGHING)

Para naman sa akin ang gusto ko ngayon  na sana may magregalo sa akin kahit second hand lang, yung may camera na 12 megapixel, na  touch  screen, pwede sa WIFI, may GPS signal, etc.

NENITA:Ay naku Kaka ang dami mo nang sinabi na  hindi ko  na  naintindihan, may WiFI may GPS.. mayroon na bang selepono  ngayon na may tire  at pwedeng duon na  lang sumakay.. (LAUGHING).

KAKA ALIH: Hahahaha.. kahit ako ang dami ko  ding  alam, sa mga bagong feature o  mapag-gamitan  ng  mga bagong seleponona  ito.

Anyway  ang alam ko sa WIFI pwede kang magfacebook, o pwede kang mag-internet, ang GPS   naman ay global positioning system, pwede mong malaman saan  ka sa lupalop  ng mundong  ito, may mapa ito  siya na nakakakontak sa mga satellite na nasa itaas ng langit.

Pero hindi alam ng karamihan  na may disadvantages ang pag-gamit ng  mga bagong  gadget na  ito. Especially sa   mga kabataang madalas na gumagamit ng celfone. Minsan kung ano-ano ang pinaggagagawa nila kapag hawak nila ito. Merong nagdodownload ng kung ano-ano. Tulad haimbawa na lamang ng mga pornographic videos at kung ano-ano pang malalaswang bagay. Naaadict na yata ang mga kabataan dito, anong kabataan lang pati na rin ang mga teenigulang. Kapag nakapagdownload na ng ..balank—blank...eh ipapasa kung kani-kanino,.syempre nagkakasundo-sundo sila sa mga pinaggagagawa nilang kabulastugan.

In ka daw,  kung merong Bluetooth ang inyong selepono o kaya naman may infrared. Kung meron ka nito ay makakapagpasa ka na o kaya’y ikaw ang papasahan ng mga nakaimbak sa  kanilang selepono.

Mobile phone or cell phone/celpon/selepono ay isang bagay na pwede mong makakausap ang nasa malayo, ayon sa http://en.wikipedia.org  “……..is a long-range, portable electronic device used for mobile communication. In addition to the standard voice function of a telephone, current mobile phones can support many additional services such as SMS for text messaging, email, packet switching for access to the Internet, and MMS for sending and receiving photos and video. Most current mobile phones connect to a cellular network of base stations (cell sites), which is in turn interconnected to the public switched telephone network (PSTN) (the exception is satellite phones)”.

Ang mobile phone ay kailangan ang Subscriber Identity Module (SIM)  ito ang number mo o bilang ID mo na pagkilala sa iyo, at ito ay binibili  o kasama sa binibili nating celphone.

Ang SIM ay hindi magagamit kong walang load, o pondo na pera sa kumpaniyang nag-seserbisyo na may cell sites.  Ang cell sites ang nagsisilbing, base station ng mga celpon, at kadalasan hanggang 5 -8 kilometro o mahigit ang naabot ng signal ng cell sites, depende sa lugar, kong patag o bulubundukin.

Dito sa bayan ng Upi dalawa ang kumpaniya at may cell sites na nagseserbisyo  sa mga celpon, ang globe at ang smart.

Ang mga simpack ay may anim na   klase dito sa atin, ang cell site niya ang Globe ay ang Touch mobile at Globe simpack, samantala ang Talk & Text,  smart at red mobile,  ang cell site niya ang Smart at nitong  huli  ay ang sun may signal na dahil nabili  na ng smart company..

Kadalasan ay dalawa ang alam natin na serbisyo ng cellphone, tawag at Short Message Service (SMS)o mas lalong kilala sa text. Ngunit sa ngayon ay pati mukha mo ay pwede mo ng ipadala sa pamamgitanng  Multimedia Messaging Service (MMS) at maari mo pang makita ang kausap mo sa kabilang cellphone.

 Pwede na rin sa instant messaging (IM) “…is a form of real-time communication between two or more people based on typed text. The text is conveyed via computers connected over a network such as the Internet.”

Pwede na rin ngayon  ang mag-usap kayo sa skype, o magchat sa inyong facebook…ang dami na di ko pa nalaman, at baka kayo ang  nakakaalam  na.

Isa sa magastos na pag-aari ng Pinoy ang cell phone, dahil ang clpon pag walang  pondo na pera o load ay hindi mo ito magagamit na pangtawag o pang text, bagamat pwede kang tawagan. Ngunit pag umabot sa takdang panahon na ni hindi mo ito na-activate sa pamamagitan ng pag-load dito ay isasara ng kumpaniya ang serbisyo nito at hindi mo na magagamit o matawag man lamang, kaya kailangan mo ng magpalit ng simpak, at bawat simpak ay magkakaiba ang numero at pag di mo alam ang numero o mali ang numerong tatawagan mo ay hindi mo matatawagan ang gusto mong tawagan.

Ang celpon ang matatawag na technology na maraming naitulong sa atin, pwede kang magtext sa halagang piso o mas mababa pa, sa ano mang oras na naisin mo, o tumawag, sa halanga 6.50-8.00 bawat minuto,o sa todo call ay 15 piso sa 15 minuto, kong TM to TM.

Tamang paggamit ng cell phone na sinulat ni  Dr. Willie T. Ong an g ating kaibigan sa panulat.

Ayon kay Dr, kamakailan ay  nagsabi ang World Health Organization (WHO) na posibleng magdulot ng kanser sa utak ang madalas na paggamit ng cell phone. Ngunit hindi pa ito 100% kumpirmado. Ganunpaman, walang masama kung tayo ay mag-iingat sa paggamit ng cell phone.

Ayon sa isang pagsusuri (Interphone Study), ang matagalang paggamit ng cell phone ay posibleng makapagdulot ng brain tumor (bukol sa utak). Sa mga taong gumamit ng cell phone ng lampas 10 taon, mas marami ang nagkakaroon ng brain tumor (kanser sa utak) sa lugar na madalas pinaggagamitan ng cell phone. Mayroong kasing signal o radiofrequency radiation ang mga cell phones.

Katulad ng mga medical test na MRI o CT Scan, ma­taas ito sa radiation at puwedeng makapagdulot ng kanser. Mas mababa naman ang radiation ng cell phone. Kaya lang, madalas natin itong ginagamit at malapit pa masyado sa ating utak.

Para makapag-ingat tayo, heto ang mga payo ni Dr. David Servan-Schreiber, isang dating director ng Center of Integrative Medicine sa University of Pittsburgh:

1) Huwag pagamitin ng cell phone ang mga batang 12 edad pababa. Mas sensitibo ang utak ng mga bata kaysa matanda.

2) Ilagay sa speaker-phone mode ang iyong cell phone o gumamit na lang ng ear phone. Ito’y para mailayo sa katawan natin ang cell phone.

3) Huwag lumapit sa isang taong gumagamit ng cell phone.

4) Huwag matulog na kasama ang cell phone. Huwag ila­gay sa ilalim ng unan. Huwag din itong palaging dalhin sa bulsa. Kahit naka-standby mode, may radiation pa rin iyan.5) Kung kailangan mong dalhin ang cell phone, iharap ang keypad sa iyong katawan. Mas mataas kasi ang radiation sa likod ng phone dahil sa antenna device.

6) Limitahan sa 3-5 mi­nuto lang ang pag-uusap sa cell phone. Gumamit na lang ng landline. Ang cordless o wireless phone ay may radiation din.

7) Mag-text na lang, para mas malayo ang cell phone sa utak natin.

8) Ilipat-lipat ang pagga­mit sa cell phone. Minsan sa ka­nang tainga, minsan sa kaliwa.

9) Huwag mag-cell phone kung mahina ang signal, tulad ng kung kayo ay nasa sasak-yan. Ito’y dahil kusang pinapa-lakas ng cell phone ang radiation niya para hindi mawala ang signal.

10) Pumili ng cell phone model na mababa ang SAR (specific absorption rate). I-check ito sa internet. Ito ang sukat ng magnetic field ng cell phone na ma-a-absorb ng ating katawan.

Sukran Wassallamu Alaikum Warahmatulahi Wabarakatu.

NINETA: Maraming  salamat Kaka Alih, sa magandang presentasyon na yan, mga kapatid matuto tayong sumunod sa batas, para sa ating kaunlaran.

(Play- EXTRO- Gabay at Talakayang Pampamilya)

Note: Ang artikulong  ito ay na-ipost na sa blog na DXUP.MULTIPLY.COM (dated May 3, 2012) at dahil nagsara na ang Multiply, ay minabuti ng Admin. na  ipost muli sa bago nating  blog: http://dxupteleradyo.blogspot.com/..(from admin: Alih Anso)