Ampalaya, May Gulay ka na, May Gamot pa

(July 10, 2013-Huwebes-Ang script na ito ay  sinulat ni Alih S.  Anso para sa Usaping Agrikultura, isa sa segment o bahagi ng programang Bantay Bayan (5:00-6:30 umaga-Lunes Sabado) , ang   host ay si Ms. Lucy Duce)

Dahon at bunga ng Ampalaya

LUCY: Mura at masustansiyang pagkain pa rin ang ibabahagi ni Kaka Alih.. Ampalaya ang gulay na, gamot pa, at of course  sinisiguro ko sa inyo na makaka  talaga sa inyo, dahil basta si Kaka Ali, siguradong di ka malulugi sa oras mo, buweno  heto na ang ating segment na…

(PLAY-INTRO-USAPING AGRIKULTURA)

LUCY:  Magandang umaga Kaka.

ALIH:  Hahahaha..    Good morning Lucy, magandang umaga sa mga kapatid na magasaka, , sa mga kapatid na nanampalataya sa Islam, ang mga kapatid na Muslim,  asssallamu alaikum warahamatulahi wabarakatuh. 

Unang araw ng Ramadan.. Happy Ramadan sa lahat.

LUCY:  Ay tama nga pala Kaka Alih,  kasisimuula lamang ng buwan ng  Ramadan at muli naman kayong magpuwasa na mga Muslim, mga Nanamplataya sa Islam, ang aking pagbati ng  "happy Ramadan Kaka at sa lahat ng mga kapatid na Muslim".

ALIH:  Maraming salamat Kapatid na Lucy. Ano ang aking  ibabahagi sa ating madlang nakikinig ngayong umaga ng Martes?  simple lang naman, hindi muna natin babaguhin ng bigla ang nakaugalian natin, kundi dadagdagan lang natin ang   kaalaman ng ating mga madlang nakikinig, lalo na yaong mga taga Nangi at Darugao.

Ikaw Lucy nag-gugulay ka din ba?

LUCY:  Of course naman  Kaka Alih, hindi kumpleto ang kainan ng pamilya pag wala ang ulam na gulay.

ALIH:  Ang ampalaya ay may siyentipikong pangalan na Momordica Charantia

Ampalaya, Bitter melon, papailla, melao de sao caetano, bittergourd, sorosi, a'jayib al maasi, assorossie, balsam apple, balsam pear, chin li chih, ejinrin gule khandan, fu-kua, karela, k'u kua kurela, kor-kuey, ku gua, lai p'u t'ao, pava-aki, salsamino, sorci, sorossi, sorossie, sorossies, pare, peria laut, peria ampalaya o amargoso sa Ingles: balsam apple, bitter gourd o bitter melon, while sa Iranun ay Parya…

Ang ampalaya ay isang uri ng gulay na tumutubo sa mga tropikal na bansa tulad ng Pilipinas at iba pang parte sa Asya at Timog Amerika.. Mayroon itong makulubot na balat at mapait sa panlasa kapag kinain. Mayroong mga amaplayang nasa lata na bago ipagbili ng mga tindahan…of course maapait ang lasa nito.

Unahin natin ang ampalaya bilang ulam o gulay.

1.     Ang ampalaya ay kadalasang isinasahog sa mga ulam tulad ng pinakbet, isang bantog na luto ng gulay sa Pilipinas na may kasamang ibat't-ibang gulay tulad ng okra, talong, sitaw, kamatis, kalabasa at bagoong.

2.     Ginagamit din ang ampalaya bilang ensalada--ibinababad ang bunga sa suka at asin kasama ang sibuyas at kamatis.

3.     Ang ginisang ampalaya na may itlog ay isa rin sa mga paboritong ulam ng mga Pilipino. Iginigisa ang maninipis na hiwa ng ampalaya sa bawang, sibuyas at kamatis at pagkatapos ay inihahalo ang binating itlog sa ginisang ampalaya.

Ang ampalaya bilang halamang-gamot, ayon sa mga pananaliksik:

1.     ang ampalaya ay mabisang panglunas sa sakit na diyabetes.

2.     Sa wastong pagkain at dosi ng ampalaya, ito ay makatutulong sa pagtaaas ng produksyon ng beta cells ng lapay (pancreas).

3.     Bilang resulta, pinagbubuti ang abilidad ng ating katawan na gumawa ng insulin, ang pumipigil sa pagtaas ng blood sugar ng mga diyabetiko.

4.     Gamot ito para sa mga taong anemik dahil sa katangian nitong makapagdagdag ng dugo sa katawan

5.     Ang ampalaya ay nairekomenda ng Kagawaran ng Kalusugan bilang isa sa mga pinaka-epektibong halamang-gamot dahil sa kakayahan nitong makapagbigay-lunas sa sakit sa atay, diyabetes at HIV.

6.     Ito ay isa sa karaniwang halamang-gamot na ginagamit sa bansang Tsina.

7.     Sa Pilipinas, ang mga dahon nito ay kadalasang ginagamit na panglunas sa ubo, sakit sa balat, pagkabaog ng mga babae, pamurga, at pampababa ng lagnat.

8.     Maliban sa pagkakaroon nito ng kakayahang makapagpagaling, ang ampalaya rin ay nagtataglay ng maraming bitamina at mineral, sa humigit-kumulang isang tasa (93 grams):

Ganito ang paghahanda o Preparasyon bilang  gamut ang ampalaya:

1.     Uminom ng isang kutsara ng katas ng dahon ng ampalaya para sa mga may ubo, lagnat, nagpupurga, at nagtatae.

2.     Itapal ang mainit-init na dahon ng ampalaya sa bahagi ng balat na may sugat, paso at iba pang sakit sa balat gayun din sa noo kapag masakit ang ulo.

Sukran si Kaka Alih po to wassallam..

LUCY: Iyan si kaka Alih bukas sa ganito ding oras abangan ang mga kapakipakinabang na ibabahgi sa inyo tungkol sa makabago at epektibong pagsasaka..

(PLAY EXTRO)