Bayan Ko, Mahal Ko

(July 22, 2013-Lunes- Script na sinulat ni Alih Anso para sa programang “Buhay –buhay sa DXUP” (7:00-8:00 A.M) sa segment na “Gabay at Talakayang Pampamilya”. Host –Ms Lucy Duce)

Host/Lucy:   Tayong mga taga Upi, maging Teduray, Kasila o R’nawon ay nagsisikap kong papaano patuloy na uunlad ang bayang Upi. Ang tanong ay  maituturing na bang maunlad na ang ating bayan? 

(PLAY INTRO-GABAY AT TALAKAYANG PAMPAMILYA)

Host/Lucy:   Magandang umaga Kaka Alih.

Mayor Ramon Piang Sr, sa programang Paeng Mon
(every Wed, 3:00-4:00 pm) nag-uulat sa bayan at sinasagot
ang mga tanong ng mamamayan...

Kaka Alih:  “Magandang umaga din Nenita, at Assallamu  Alaiuukum Warahmataullahi Wabarkatuh, sa mga kapatid na Nanampalataya sa Islam, o sa mga kapatid na Muslim. 

Ayon kay kasamang Lucy, tayong  mga taga Upi, maging Teduray, Kasila o R’nawon ay nagsisikap kong papaano patuloy na uunlad ang bayang Upi. Ang tanong niya  ay  maituturing na bang maunlad   ang ating bayan? Lets try to answer that, kay hoy, hoy , kaibigan pause  muna ninyo ang tsismis, aba’y  maaga pa ah.. sama-sama muna tayo.. (PLAY LAUGHING)

 Lucy, ganito ko sasagutin ang tanong mo:

Heto ang madalas marinig na daing ni Tapulano: “Dapat ang goberno hindi mangurakot”.  

May tanong din  ako Lucy. Ang  bansang Pilipinas ba ay  maituturing  na bang maunlad?  But marami na akong narinig at nabasa na sagot:  “ Hindi pa!”

LGU Upi heavy equipment habang ginagawa ang nasirang culvert,
sa may extension ng Quezon Street, sa Nuro =, Upi, Maguindanao

Kong ganoon ay ang tanong ko ulit ay “Bakit?” Bakit, bakit,  bakit hanggang ngayon ay hindi pa rin tayo umuunlad? Abay eh   naiwanan na tayo ng kapit-bansa natin,  tulad ng Vietnam at Malaysia.  Remember  tayo pa baya  ang naunang nagsarili    o independence sa mga bansang ito.

Tanong ko ulit, bakit nauna pa sila sa larangan ng kaunlaran? bakit kaya?, ikaw kaibigan  papaano ba uunlad ang ating bayan o ang ating bansa?

“Dahil yan sa goberno”,  sigaw ni Tapulano. Hoy kaiibigan sino pala  ang goberno?  Hindi ba  tayong mamayan ?  Hindi ba ang  goberno natin   ay tinatawag na demokrasiya?

Alam mo ba  ang kahulugan ng salitang democracy?  

Ok wag mo ng sagutin ako na. Ang democracy ay …. “Ang demokrasya ay ang pamamahala ng mga tao o ang ibig sabihin ay mula sa Griyego na demos, "mga tao," at kratos, "paghahari" o "pamamahala")..”

Aminin natin na sangkatutak na nga talaga ang problema ng ating bansang  Pilipinas.  Kaya naman  ang tanong,  “may pag-asa pa ba tayo?”  

Ikaw may sagot ka ba s a tanong o talagang wala kang alam, kaibigan.. kong wala ....makinig…mamayang hapon   ay SONA ni makinig ka   doon, live yan mamaysa sa DXUP, baka may sagot sa mga tanong natin, anong malay mo…(PLAY LAUGHING)

Ok my sona, este my paunang sagot, baka masagot  ang tanong.

Ako Lucy  ang sagot ko,  ang sagot ko ay    Yes!!! Yes may pag-asa tayong umunlad. Ikaw Lucy?

Host/Lucy:  I second the motion kaka,  yes na yes din…

Kaka Alih: O kitam, second the motion si Lucy, kaya approved. (PLAY LAUGHING). Alam mo naman tayo,   positive palagi, dapat kasi huwag   tayong mawalan ng pag-asa.

Dapat na tayong humulagpos o makawala sa tanikala,   sa ating mental  kolonisasyon…na  ipinama ng mga naging “colonizers” natin o mga mananakop na dayuhan at kapuwa Pilipino na rin,   na ang  pinamulat sa atin ay sila ang magaling at tayo ay mga “Segunda Mano” lamang na mga mamamayan.

Upi Sangguniang  ang gumagawa ng mga batas  (ordinansa
at resolution)  na pinatutupad naman ng Executive  Dept. 

“Kaka Ali, sana maliban sa mga negatibong obserbasyon, magbigay din tayo ng mga positibo,”  Payo ng isang retiradong guro.

Ang tanong Maam papaano nga ba?, please give me an example o halimbawa.

Heto ang Halimbawa:   “… alam ninyo.. (hindi ko pa alam, tuloy mo) likas sa atin (sino? Mga Pilipino of course)  ang pagkakaroon ng close family ties”, tugon pa rin ng isang retiradong guro. “Diba sa ibang mauunlad na bansa, kadalasan pinapaubaya na lang sa mga caregivers ang pag-aalaga sa mga matatanda.”

Yes, umaasa palagi sa tatay na bilang “bread earner” may mga pamilya pa rin na umaasa palagi sa magulang, kahit di pamilya na sila.. tama na Ting… Adi, noong nag-aaral ka pa, it ok na si tatay at nana yang bumubuhay sa iyo, pero ngayong damulag ka na, matuto kang manginain na rin ng damo.. este maghanapbuhay..

Ito ang isa pang positibong sagot: “...unahin and edukasyon ng ating mga mamamayan” advise ni Ustadz Ali Abdulatip  isang Ustadz o guro sa Arabic school sa Upi.

Tama si Ustadz Ali, marami sa ating mga mamamayan ang hindi alam ang mga proseso sa gobyerno, marami rin ang hindi alam ang pinag-kaiba ng Senado sa Congreso, kahit ako   hindi ko din alam noon ang tunay na struktura ng gobyerno natin.   Democracy raw tayo, pero anung klase? Free Capital,  pero may kulang, di ba minsan  kailangan  din natin ng political science?

“…dapat highschool palang ituro na ang economics,   politics at sistemang  goberno na dapat pairalin”.   tugon ng isang educators na nainterview natin.,

Yes,  marami sa ating mga kabayan ang hindi na uma aabot na makapasok sa Unibersidad o college.. dito sa bayan ng Upi, mapalad ka na kong makatungtong ka sa high school.

Dapat alam natin  paano pinalalakad ng mga opisyal ng goberno ang bansa at kung bakit ginagawa ang mga "bill and policy", at ang mga ordinansa,  sa totoo lang kahit ako.... natutohan ko lang ang mga term na ito,  ng nasa media na ako.   

Ayon sa isang nakasama natin sa seminar workshop: “ang kulang lang satin ay pagmamahal sa sariling bayan, ang tao natin laging pinagbibintangan ang goberno ng negatib, pero kelangan din natin kumilos hindi lamang ang gobyerno, sabi nga … demokrasiya tayo, kaya may kapangyarihan ang boses natin (tulad sa EDSA I and II), pero kelangan din natin alamin ang limitasyon ng kakayahan na ito, hindi lahat ay gagawin ng gobyerno,o hindi lahat gagawin ng mamamayan, alalahanin ang Pilipinas ay isang pamilya.”

“Dapat Kaka Ali,  matuto tayong  sumunod sa batas papaano kasi kahit simpleng batas lamang, tulad ng traffic rules di sinusunod ng mamayan.”ito ang minsan naidaing sa atin noon  ng isa sa dating babaeng Sanggunian Bayan ng Upi, si   Maam Neneng Castro.

Kaibigan, kailangan seryosohin na natin ang sinasabi nating pag-unlad, dapat lahat tayo ay  kikilos, kung ang gobyerno man ay walang ginagawa, at least tayo kumilos, kung mapaganda natin ang paligid o ambiance  sa Pilipinas pwedeng tumaas ang tourism natin. 

Alam nyo napansin ko kasi dito sa Pinas, Filipinas, Pilipinas o Philippines … ang ibang Pilipino   lakas manglait sa kapuwa Pinoy, napansin ninyo?   

Ang problema  natin ay hindi natin tinitingnan ang mga mabuting gawain ng gobyerno, ang hinahanap lagi ng mga  reporter o media,  of course  hindi kasama ang DXUP FM ha?  Ang hinahanap nila ay yaong mga palpak na nagagawa o  basurang ginagawa ng ating mga lider, kung may ipakita naman na maganda, ang sinasabi natin ay "ngayon lang yan", o di kaya "hindi yan totoo" “ginagawa lang iyan dahil malapit ng eleksyon”.

Kaibigan,  kailangan itaas rin natin ang morale ng ating mga kababayan, ng mga leader.  Kailangan rin mahalin natin ang ating sariling kultura, mayroon pa rin sa ating mga mamayan na hindi nila kilala ang kanilang sariling kultura at kaugalian, kong minsan pa ikinahihiya pa nila na sila ay nabibilang sa kanilang tribu.

“Madali lang Kaka, teach Pinoys how  to plant malungay para hindi na sila manghingi.. bigyan sila ng talbos ng kamote para makatanim at din a manghingi sa kapitbahay.. bigyan ng buto ng kamatis, para di nabumili sa palengke.” Dagdag ng kaibigan guro.

“Regaluhan ng    tandang at inahin na manok na walang bird flu para  paramihin at sigoradohing  hindi gawing pulutan or pang ulam ang inahin para dumami pa”. biro ni Maestro, nakaugalian kong tawag sa kaibigang guro.

“… use condom or magpa vasectomy.. para hindi masyadong maraming palamunin.” Paliwanag ng health worker, na ayaw ipabanggit ang pangalan.

Ayon naman sa isang manunulat sa  blog: (baka si Kaka Ali na yan) “Disiplina ang kailangan”  Ang tanong papaano mo ipapatupad ang disiplina?

Para kay Marvin: “Magiging maulnalad ang pamayanan pag ang mga tao ay reklihiyoso” nagbabayad sila ng kaukulang buwis, may proyekto silang pinatutpad sa kanilang mga barangay”

Ano pa kaibigan?  "…manalangin tayo palagi sa Allah at hilingin natin na palaging ituro sa ating ang tamang gagawin at tamang pagmamahal at bigyan ng gabay sa araw-araw an gating mga mahal sa buhay…  “

Mga LGU Upi empleyado naglalgay ng   organic fertilizer ang
mga punong Ufi na itinanim noong revisit of planted
trees  program, last 58th Upi Founding anniversary.
 

Mahalin mo ang iyong bayan, katulad sa pagmamahal mo sa iyong sarili.

Ok medyo napahaba ang presentasyon natin buweno Insha Allah (kong pahihintulutan ng Allah)  sa susunod na pagsasama natin sa himpapawid,  bukas…mas lalo nating paiigtingin ang mga ibabahagi ko..   sa ating segment na  gabay at talakayang pampamilya…. Sa ating programang buhay buhay sa DXUP FM.. ito ang inyong Kaka Alih. Sukran and Wassallam.

Host/Lucy:   MARAMING SALAMAT Kaka Alih, sa magandang ibinahagi mo ngayong umaga, Kaibigan, Kapatid magsama-sama tayo, magtulaongtulong tayong maqipatupad ang mga batas na umiiral sa ating bayan, para sa ating kaunlaran.

EXTRO: GABAY AT TALAKAYANG PAMPAMILYA