Talong: May Gulay ka na, May Gamot ka Pa

(July 12, 2013-Biyernes-Ang script na ito ay  sinulat ni Alih S.  Anso para sa Usaping Agrikultura, isa sa segment o bahagi ng programang Bantay Bayan (5:00-6:30 umaga-Lunes Sabado) , ang   Host ay si Ms. Lucy Duce)

Talong

LUCY: Mura at masustansiyang pagkain pa rin ang ibabahagi ni Kaka Alih.. Ang talong o egglant Talong:  may gulay ka na, may  gamot ka pa, at  gulay na pampalusog at pampalakas din , kaya kapatid join us at sinisigorado ko na di ka malulugi sa oras mo sa pakikinig, buweno  heto na ang ating segment na…

(PLAY-INTRO-USAPING AGRIKULTURA)

LUCY: Magandang umaga Good morning Kaka. How are you today?

ALIH: Hahahaha..    Good morning Lucy, magandang umaga sa mga kapatid na magsasaka, mag-uuma, su manga tali-awid, at sa mga kapatid na nanampalataya sa Islam, ang mga kapatid na Muslim,  asssallamu alaikum warahamatulahi wabarakatuh.

Nasa pangatlong  araw na tayo ng Ramadan.. Happy Ramadan sa Lahat.

LUCY: Ako din Kaka Alih ay nakikiisa sa mga Kapatid na Muslim,     sa mga Nanamplataya sa Islam,  ang aking pagbati ng  "happy Ramadan Kaka at sa lahat ng mga kapatid na Muslim".

ALIH: Maraming salamat Kapatid na Lucy. Ang tanong ni Doc Willie Ong ay: Gusto mo bang maging malusog at masigla?

Ikaw Lucy gusto mong maging malusog at masigla?

LUCY: Of course naman Kaka, papaano ba maging malusog at masigla?

ALIH: Si Doc Willie ang sasagot sa iyo Lucy:  “Simple lang ang solusyon. Kumain ng 2 tasang prutas at 2 tasang gulay bawat araw.”

At Para magkaroon ng gulay na fresh, at sigorado kang ligtas sa mapanganib na chemicals, syempre dapat magtanim ka, kaya heto magbibigay tayo ng mga “pointers” o kaalaman sa pagtatanim ng talong..

Kilala mo ba itong talong na sinasabi ko Lucy? Baka ibang talong ang alam mo…(LAUGHING)  Ang tawag dito ng Ilocano ay  Tarong,  Brinhinas sa Bisaya, Daimasu nasu sa Hapon, sa Iranun ay Tagudtung.

Ang talong ay pinakamahalaga sa mga Pinoy, of course kasama na diyan ang Bangsamoro, kaya naman makikita at mabibili mo ang talong  sa lahat ng palengke sa Pilipinas.

Ang talong ay gulay at ulam, dahil  pwede mong  i-prito, torta, ginataan, binuro, inihaw, nilaga, pansahog sa iba pang lutuin.

Ayon sa DOST ito ay nakakagamot din, kong baga eh medicinal plant. Ito ay Gamot sa diabetes, hika, cholera at bronchitis, pampagana, pmpababa ng cholesterol.

Madali lamang buhayin ang talong, lalo sa katulad ng klima at lupa sa Upi.

At ito ay  maitatanim anumang buwan at  saan mang lugar sa Pilipinas, but gusto nito  o mainam na itanim sa  mabuhaghag na lupa na hindi tinitiningan o nag stack ang tubig, o may pH: 5.6-6.5..pwede mo ring itanim sa tinatamaan ng direct sunlight o medyo may lilim, halimbawa sa lilim ng punong saging, o iba pang puno, huwag, masyadong mayayabong na puno.

Maraming varieties ang talong, may bilog na tulad sa itlog, at ito daw ang original na eggplant, dahil korteng itlog nga (LAUGHING).. mayroon ding mahahaba at malalakiiiiiiiii…never mind, kong ano ano ang iniisip ninyo..

Kong gusto mo ng mass production o pangmaramihan dahil gusto mong ikaw ang supplier sa palengke, magpunla ka sa kamang may isang metro ang lapad ang bumili ng 200-300 gramong buto para sa isang hektarya.

Reminder lang para iyong seedbed o kamang punlaan.

·        Tulad ng nasabi ko na maghanda ng kamang may isang metro ang lapad

·        Iwasan ang lugar ng binabaha

·        Heto pag organic style iaka ngam, haluan ng binulok na dumi ng hayop o compost at inuling na ipa

·        Diligan ng punlaan at linyahan ng pahalang na may pagitang 10-15 cm

·        Ibudbud ng madalang ang buto at tabunan ng manipis na compost

·        Kiliban ng ipa o dayami at muling diligan

·        Bubungan ng plastic o net kung tag-ulan

·        Diligan ng tea manure kung kulang sa sigla ang seedlings

·        Maglipat mula sa makapal na sibol sa madalang ang sibol

Ihanda mo na rin ang  Lupang Taniman, dahil kanina gusto mo isang ektarya, kailangan mong araruhin at suyurin ang lupa ang taniman. Dahil kong mano-mano lang sa isang ektarya, baka namunga na ang kalahati ay nagbubungkal ka pa sa kalahati (LAUGHING)..

May bago akong nakita na magandang gayahin kahit sa maliitan lang na pagtatanim ng talong, dapat  may balot na plastic mulch ang tanim upang makabawas sa damo, dilig at mas gumanda ang halaman.

Papaano ang paglalagay ng Plastic Mulch?

·        Ihanda ang kamang may lapad na isang metro at anumang haba.

·        Magkahalo ng manure at compost ilatag ang plastic mulch na may lapad na 1.2 metro.

·        Ang kulay tingga ang sa ibabaw at itim ang ilalim

·        Ipitin ng lupa ang isang dulo at irolyo ang plastk patakip sa kama

·         Mas mainam na mag plastic mulch kung kainitan upang mahapit ito ng husto

·        Butasan ang plastik ng ½ ang pagitan, 2 linya sa kama

·        Gumamit ng pinainit na lata sa pagbubutas

Sa paglilipat ng Tanim mula sa punlaan.

1.     Makapaglilipat tanim 4 na lingo pagkapunla

2.     Ang linya o iras ay may pagitang 1-1.2 metro

3.     Diligan bago at makatapos magtanim

4.     Kiliban ng dayami o damo.

Pagkatapos nito huwag maging pabaya at tamad, kahit konti lang tanim mo, dahil for personal use only.

ü Patubigan tuwing ika- 7-10 araw o kung kinakailangan.

ü Damuhan ang puno ngunit magtiran ng damo sa pagitan ng daanan

ü Diligan ng tea manure (ay natural soil conditioner) minsan isang lingo kung kulang sa lusog ang halaman

ü Patabaan ng manure at abo minsan isang buwan

ü Putulin ang mga sanga at dahon sa ibaba ng unang bunga

Sapag-aani o pagharvest naman ay anihin ang bunga hanggang bata.   Ihiwalay ang may sira sa wala at Hugasan sa malinis na tubig at patuyuin sa lilim, pero

iwasang mabilad sa arawan. Mas mainam na lalagyan ang plastic crate na may saping dahon ng saging o dyaryo. Mas magtatagal kung nakalagay sa malamig na lugar.

Problema ang peste, o mga mapanirang nilalang sa iyong talong, may mga paran diyan para maiwasan o maminimize.

Iwasan ang monocropping iyong bang talong lang, sympre basta talong gusto niya may kasama (LAUGHING), magsalit tanim ng ibang gulay sa loob at paligid ng talungan, halimbawa ay magtanim ibang tanim tulad ng sunflower, tanglad o okra sa paligid. Ang ibang style ay iwasan ang sobrang  linis ng taniman, para doon tumira ang mga leaf hopper.

Para sa karagdagang kaalaman makipag-unayan sa opisina ng DA,

Sukran si Kaka Alih po to wassallam..

LUCY: Iyan si kaka Alih bukas sa ganito ding oras abangan ang mga kapakipakinabang na ibabahgi sa inyo tungkol sa makabago at epektibong pagsasaka..

(PLAY EXTRO)